سامانه مدرسه هوشمند پویان

روشهای ارتباط موثر

پیش آمدن اختلاف در روابط با دیگران، تقریباً اجتناب ناپذیر است. اختلاف، به خودی خود مشکلی نیست امّا چگونگی برخورد با آن است که می‌تواند باعث نزدیک‌تر کردن دو طرف به یکدیگر و یا جدا شدن آن‌ها از همدیگر شود. ارتباطات ضعیف، اختلاف نظر و سوء تفاهم می‌تواند منبع خشم و جدایی، و یا تخته پرشی برای یک رابطه قوی‌تر و آینده‌ای شادتر باشد. به کمک یادگیری مهارت‌های ارتباطی می‌توان رابطه خود با دیگران را استحکام بیشتری بخشید. دفعه بعد که در ارتباط خود دچار اختلاف و مشکل شدید این توصیه‌ها را به ذهن آورید تا به نتیجه مثبت‌تری دست یابید:

1- تمرکز خود را از دست ندهید
گاهی اوقات آدم وسوسه می‌شود که به هنگام پرداختن به یک اختلاف، اختلافات ظاهراً مرتبطی که در گذشته وجود داشته است را نیز به میان بکشد یا در نظر آورد. این کار متاسفانه غالباً موضوع اصلی را تیره و تار می‌کند و شانس دست‌یابی به درک متقابل و راه حلی برای اختلاف فعلی را کمتر می‌سازد و کل مباحثات را بیفایده و حتی گیج‌کننده می‌نماید. سعی کنید موضوعات قبلی یا جانبی را به میان نکشید. بر روی موضوع فعلی تمرکز کنید و سعی کنید با درک یکدیگر، به راه حل مشترکی دست یابید.

2- به دقت گوش کنید
مردم غالباً فکر می‌کنند که دارند گوش می‌کنند امّا کاری که واقعاً دارند می‌کنند فکر کردن به جوابی است که می‌خواهند پس از تمام شدن صحبت‌های طرف مقابل به او بدهند. هر چند ممکن است دشوار باشد امّا واقعاً سعی کنید به آنچه طرف مقابل می‌گوید گوش فرا دهید. حرف او را قطع نکنید. موضع دفاعی نگیرید. فقط گوش کنید که او چه می‌گوید و این اطمینان را در او به وجود آورید که حرف‌هایش به طور دقیق شنیده شده است. دراین صورت، شما او را بهتر درک خواهید کرد و او نیز بیشتر تشویق می‌شود که به حرف‌های شما گوش دهد.

3- سعی کنید نقطه نظرات او را درک کنید
وقتی اختلاف پیش می‌آید، اغلب ما فقط می‌خواهیم که حرف‌های خودمان شنیده و درک شوند. درباره نقطه نظراتمان آنقدر حرف می‌زنیم تا طرف مقابل را مجبور کنیم او هم چیزها را از دریچه چشم ما بنگرد. شگفت آن که اگر همه ما همواره این کار را بکنیم، توجه کمی به نقطه نظرات طرف مقابل می‌شود و هیچکس حس نمی‌کند که حرف‌هایش به خوبی درک شده است. سعی کنید نقطه نظرات طرف مقابل را درک کنید. در این صورت بهتر می‌توانید نقطه نظرات خودتان را توضیح دهید. همیشه یادتان باشد که اگر دیگران حس کنند که حرف‌هایشان شینده شده است، احتمال بیشتری دارد که به حرف‌های شما گوش فرا دهند.

4- به انتقادات با احساس همدلی پاسخ دهید
هنگامی که کسی از شما انتقاد می‌کند، آدم فوراً حس می‌کند که او در اشتباه است و موضع دفاعی می‌گیرد. با وجودی که شنیدن انتقاد سخت است و غالباً به دلیل هیجانات و احساسات گوینده به نحو اغراق‌آمیزی بیان می‌گردد امّا اهمیت دارد که برای فرونشاندن ناراحتی طرف مقابل به آن گوش کنیم و با احساس همدلی نسبت به احساسات طرف مقابل به آن پاسخ دهیم. همچنین باید ببینیم چه حرف‌ها و نکات درستی در میان انتقادهای طرف مقابل وجود دارد. این‌ها می‌توانند اطلاعات ارزشمندی برای ما باشد.

5- مسئولیت کارهایتان را بر عهده بگیرید
باور کنید که مسئولیت‌پذیری یک نقطه قوت است نه ضعف. بنابراین مسئولیت کارهای اشتباه خود را بر عهده بگیرید. اگر هر دوی شما در اختلاف پیش آمده تا حدّی مقصر باشید (که معمولاً هم همین طور است) به دنبال تقصیرهای خود بگردید و مسئولیت آن‌ها را بپذیرید. این کار، وضعیت را آرام‌تر می‌سازد و در ضمن نشانگر بلوغ شماست. همچنین معمولاً الهام‌بخش طرف مقابل می‌گردد تا او هم واکنش مشابهی بروز دهد و بدین ترتیب به یافتن درک متقابل و راه حلی برای اختلاف نزدیکتر می‌شوید.

6- از واژه «من» استفاده کنید
به جای آن که مثلاً بگوئید «دراینجا تو اشتباه کردی»، جمله خود را با «من» شروع کنید و بگذارید طرف مقابل، احساس شما را بهتر درک کند. مثلاً بگوئید «من وقتی این اتفاق افتاد ناراحت شدم.» این گونه جملات کمتر سرزنش آمیزند و کمتر طرف مقابل را به موضع دفاعی وامی‌دارد و به او کمک می‌کند که به جای آن که حس کند مورد حمله قرار گرفته، نقطه نظر شما را بهتر درک کند.

7- به دنبال مصالحه باشید
به جای آن که سعی کنید «برنده » بحث شوید در جستجوی راه حلی باشید که خواسته‌های همه را برآورده سازد. تمرکز بر روی مصالحه یا راه حل جدیدی که خواسته‌های هر دو طرف را بیشتر ارضاء کند، بسیار موثرتر از این است که یک نفر به قیمت نادیده گرفتن طرف مقابل به خواسته‌هایش دست یابد.

8- به خودتان فرصت استراحت بدهید
گاهی اوقات اوضاع آنچنان حاد می‌شود که ادامه دادن بحث به دعوا و جنگ و جدل منتهی خواهد شد. اگر حس کردید خودتان یا طرف مقابلتان آنقدر عصبانی شده‌اید که نمی‌توانید دیگر بحث‌های سازنده کنید و یا خطر برهم خوردن ارتباطتان وجود دارد، خوب است که بحث را متوقف کنید تا هر دو خونسردی خود را دوباره به دست آورید. یکی از نشانه‌های ارتباطات خوب، دانستن این است که چه موقع باید موقتاً از یکدیگر فاصله گرفت.

9- اختلافات را نیمه کاره رها نکنید
هر چند گاهی اوقات رها کردن ادامه بحث، کار خوبی است امّا همیشه به آن برگردید و آن را نیمه کاره رها نسازید. اگر هر دوی شما با نگرش سازنده، احترام متقابل و تمایل به درک نقطه نظر طرف مقابل یا حداقل دستیابی به یک راه حل، به موضوع بپردازید می‌توان به پیشرفت به سوی هدف که همانا حل اختلاف است امیدوار بود. مگر در موقعی که زمان قطع رابطه فرا رسیده باشد، هیچگاه اختلافات پیش آمده و مباحثات را نیمه کاره رها نکنید.

10- در صورت نیاز، درخواست کمک کنید
اگر شما و طرف مقابل سعی کردید اختلافتان را خودتان برطرف کنید ولی پیشرفتی حاصل نشد می‌توانید از راهنمائی‌های یک روان درمانگر یا مشاور بهره گیرید. مشاوران خانواده می‌توانند به کشمکش پیش آمده خاتمه دهند و مهارت‌هایی را برای حل اختلافات در آینده به شما بیاموزند. اگر طرف مقابل حاضر نیست با شما پیش مشاور بیاید، مراجعه خود شما به تنهایی نیز می‌تواند سودمند باشد.